Od 2025 w Polsce obowiązuje nowa ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej. Regulacja otwiera drogę do powstania systemu, który w razie wojny będzie mógł przekształcić się w obronę cywilną. Jest to swoista rewolucja w dbaniu o system ochrony obywateli w sytuacji, gdy zagrożone jest ich zdrowie lub życie. Co ważne zasady wprowadzone 1 stycznia 2025 nie wpływają na swobody obywatelskie osób, które będą chronić. Ustawa określa między innymi zadania ochrony ludności w czasie pokoju i w czasie wojny, a w praktyce między innymi dostęp do schronów w nowej zabudowie.
Nowa konstrukcja systemu ochrony ludności
Aby zapewnić odpowiednią ochronę ludności, wykorzystane zostaną już istniejące struktury. Potencjał krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego i innych instytucji zarządzania kryzysowego jest duży. Jednak wymaga on restrukturyzacji oraz działań naprawczych. Zmiany potrzebna są również administracji publicznej. Jej organy zarządzania mają być od 2025 roku przygotowywane do zadań związanych z obroną cywilną. Obecnie to minister spraw wewnętrznych i administracji będzie odpowiedzialny za koordynację funkcjonowania systemu ochrony ludności na poziomie centralnym. Zadanie to będzie wykonywał przy wsparciu Rządowego Zespołu Ochrony Ludności.
O tym, jak ważne w czasie wojny są schrony, nie trzeba nikogo przekonywać. Obecnie rząd przygotowuje rozporządzenie, które ma precyzyjnie określić, czym jest taki obiekt. Szef MSWiA Tomasz Siemoniak poinformował, że choć miejsca schronienia powinny się znaleźć w każdym nowym bloku, może to podnieść ceny na rynku pierwotnym nawet o kilka procent. Mieszkanie w zabudowie wyposażonej w schron daje jednak poczucie bezpieczeństwa, które trudno wycenić. Aktualnie spora część schronów i miejsc schronienia w Polsce jest w złym stanie technicznym. Rządzący na ich restrukturyzację i budowę nowych mają przeznaczać nie mniej niż 0,3% PKB rocznie.
Powstaną nowe schrony?
Kwota ta jest niezbędna, aby można było ruszyć z budową nowych obiektów ochronnych i poprawić stan techniczny tych już istniejących. Budżet zarządzany przez ministra posłuży też budowie systemu powiadomienia alarmowego i bezpiecznej łączności. Ważnym zadaniem w tym projekcie są również kampanie edukacyjne skierowane do obywateli.
Obawy wspólnot mieszkaniowych wzbudzają duże koszty tworzenia miejsc schronienia i schronów w istniejącej już i nowej zabudowie. Minister Siemoniak uspokaja jednak, że bezpieczną przestrzeń można też stworzyć niewielkim kosztem, na przykład w garażu tworząc system wentylacji czy zapewniając im dopływ wody. W nowej zabudowie stropy w tego rodzaju miejscach mają być też odpowiednio wzmacniane.
W razie kryzysu ludność cywilna powinna mieć możliwość schronienia się jak najbliżej własnego miejsca zamieszkania. Właśnie dlatego w nowym budownictwie coraz częściej będą pojawiać się miejsca schronienia, w których można przeczekać bezpiecznie atak bombowy czy klęskę żywiołową. Koszty związane ze zorganizowaniem takiej przestrzeni poniesie dewelopera, a co za tym idzie również ci, którzy kupią nowe lokale mieszkalne z tego rodzaju udogodnieniem. Jak wspominaliśmy, lokum mieszkalne w bloku ze schronem może być nawet o kilka procent droższe niż lokum w zabudowie, która go nie ma.
